Giết con chim nhại

Chim nhại là một loài chim có khả năng bắt chước rất giống tiếng kêu của các loài khác. Chúng làm như vậy có lẽ để săn mồi hoặc lẩn trách kẻ thù. Chim nhại không bao giờ làm điều gì có hại, nó mang lại niềm vui bằng tiếng hót của chúng: "nó chẳng làm điều gì khác ngoài việc hót cho chúng ta nghe từ tận đáy tim của nó". Vì vậy giết con chim nhại là một tội ác. Giết một người da đen không có tội cũng là một tội ác, một tội ác ghê tởm nhất.

Chuyện kể theo góc nhìn tuổi thơ của Jean Louse Finch, hay tên ở nhà là Scout. Nhà cô tại một thị trấn lâu đời thuộc bang Alabama, một bang miền Nam nước Mỹ. Hơn nửa đầu là những câu chuyện vui chơi, phá làng phá xóm, nói xấu người này người kia, câu chuyện kì thị trong trường tiểu học, câu chuyện cách dạy học của cô giáo viên, và hơn cả ta cách dạy con của bố Atticus. Một người cha đơn thân không giàu có gì, nhưng dạy hai đứa con của mình rất tốt. Đến nỗi tôi ước gì sau này tôi có thể dạy con tôi như vậy. Nhà ông có một người giúp việc da đen. Ông coi người này như người thân của mình và bản thân cô cũng coi mình như vậy. Cô được quyền quát mắng và thậm chí đánh đòn cô, cậu chủ.

Atticus là một luật sư. Một ngày đẹp trời ông được phân công biện hộ cho Tom Robinson, một người đàn ông da đen bị buộc tội cưỡng hiếp (kết quả bất thành). Vào những năm 30 của thế kỷ trước - sau ít năm đại suy thoái bắt đầu - thì hiếp dâm là tử tội, nhất là một người da đen hiếp dâm phụ nữ da trắng. Atticus đà dành hết thời gian và sức lực của mình, bỏ qua những điều tiếng rằng tại sao ông luật sư da trắng lại biện hộ cho một người da đen, bỏ qua những dè bỉu của cộng đồng mà gia đình ông phải chịu, ông cũng bỏ qua việc ông được phân công biện hộ, hầu hết mọi người nghĩ ông chọn điều đó. Phiên tòa kết thúc, mọi người đều thấy cô gái nguyên đơn và cha cô ta nói dối. Án tử được quyết định sau khi bồi thẩm đoàn "họp lâu nhất từ trước tới giờ cho những trường hợp như vậy". Bồi thẩm đoàn đã cân nhắc công sức mà Atticus bỏ ra, chứ không hề cân nhắc Tom có tội hay không. Anh đã được định tội từ lúc bước vào phiên tòa, hay trước đó từ lúc anh sinh ra vậy. Như Tom đã nói, nếu ông đen thui như tôi thì ông cũng sợ mà bỏ chạy khỏi hiện trường thôi.

Tom chết! Anh bị bắn "nhiều hơn mức cần thiết" khi vượt ngục, trước phiên tòa phúc thẩm. Bob Ewell, cha cô gái nguyên đơn, âm mưu trả thù vì bị sỉ nhục rằng ông đã nói dối trên tòa, cuối cùng chết bởi con dao của mình trong lúc hành hung hai đứa trẻ. Cái chết của Bob không được điều tra và khám phá nhiều. Cảnh sát và người dân để ông ta chết như vậy.

Nhiều lúc sống trong hiện tại, ta quên mất rằng chỉ chưa đầy một trăm năm nước đây thôi, tại Mỹ, phụ nữ không được tham gia vào bồi thẩm đoàn và không được bỏ phiếu. Người da đen vẫn chết bởi chính phiên tòa công bằng do tội mà họ không làm. “Bên công tố đã không đưa ra được chút chứng cớ ý học nào có thể cho thấy rằng tội lỗi mà Tom Robinson bị cáo buộc đã từng xảy ra. Thay vào đó nó dựa vào lời khai của hai nhân chứng với chứng cứ không chỉ hết sức đáng nghi ngờ qua chất vấn, mà nó còn hoàn toàn mâu thuẫn với bị cáo. Bị cáo không có tội, nhưng ai đó trong phòng xử án này thì có.” Xã hội ngày nay đã khác, tốt đẹp và tiến bộ hơn. Nhưng phân biệt nam, nữ, chủng tộc, tôn giáo, giàu nghèo, giới tính, xu hướng vẫn còn đó. Chúng ta không bình đẳng theo cái nghĩa mọi người vẫn muốn hiểu "rằng một số người thì thông minh hơn một số người khác, một số người có cơ hội hơn bởi vì họ sinh ra với nó, một số đàn ông kiếm ra nhiều tiền hơn những người đàn ông khác – một số người sinh ra có tài năng vượt quá mức bình thường của hầu hết con người". Một số người sinh ra với những khác biệt và chúng ta không được phép, trong bất cứ tình huống nào, nhân danh bất cứ ai tuyên bố rằng họ có vấn đề về chính họ.